“Tersine Mühendislik” ya da “geriye Doğru Mühendislik” diye bir kavram var. Bu kavramlar son 150 yılın, ille de son 70 yılın en dikkat çeken konuları.

         Tersine mühendislik yapan uzmanlar, elde ettikleri kod bilgilerini kendi programlarına aktarırlar ve ufak tefek değişikler sayesinde telif hakkı bile ödemezler. Ayrıca tersine mühendislik, bir firmanın kendi uygulamasındaki hatalı yerleri ortaya çıkarması için de önemli bir rol oynar. Diğer yandan amatör girişimciler, uygulamaların hangi mantıkla hazırlandıklarını anlayarak faydalı fikirler elde edebilirler. 

         Tıpkı Sanayi Devrimi’nden sonraki genç küresel ekonomide olduğu gibi bugün de ülkeler tersine mühendislik uygulamaları sayesinde sektöre yön verilebiliyor. Pek çok yazılım şirketi ve dev firmalar sırf bu yüzden uygulamalarını geliştirmek için açık kaynak olarak sunmadıkları programlama dilleri geliştiriyorlar.

         Büyük ihtimalle uzun yıllar, tersine mühendislik uygulamalarına karşı hukuki önlemler almak zor olacak ve birilerinin fikirleri başkalarını zengin yapmaya devam edecek.

                                                                   *

         1990’ların başlarında Sovyetlerin yıkılması sonrası, eski ihtişamını kaybetmiş olan Rusya, Çin ile yeni bir sayfa açıyordu. Çökmüş ekonomisini biraz olsun hareketlendirebilmek amacıyla SSCB’den miras kalmış çeşitli silah sistemlerini cüzi bedellerle satışa sunmaya başlamıştı. Çin de hiç zaman kaybetmeden bu fırsattan istifade ederek örneğin, bir takım gelişmiş ve önemli platformları ilk önce hazır alım şeklinde ithal etmeye başladı, ardından üretim lisansı alarak yerel üretim faaliyetlerine başladı.

         Fakat Çin’in ithalatı sadece burada kalmıyordu. Sovyetlerden kopup bağımsızlığını ilan eden bütün Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi ülkeler Çin’in hedefindeydi. Hızlı bir hareket ile bahsi geçen ülkelerden, öncelikle gelişmiş Sovyet askeri platformları üzerinde çalışmış mühendisler, teknisyenler ve bilim insanları, ardından da bu alanlarda yeterliliğe sahip olduğu öğrenilen kişiler, teşviklerle Çin’e yönlendirildiler. Bu insanlar, gerek alışık oldukları sistemin çökmesi nedeniyle gerekse yoksulluk ve önlerindeki belirsizlik nedeniyle fazla diretmeden bu fırsatı değerlendirmeyi seçtiler.

                                                                   *

         Tersine Mühendislik bir aracın veya bir parçanın içini açmak kadar basit bir olay değildir. Hedef üründe kullanılan üretim metodundan, kullanılan malzemenin içeriğine ve uygulama şekline ve tabii bunlara ek olarak hangi sistem parçalarının ne sebeple ve niye kullanıldığını öğrenebilmek, anlayabilmekle alakalı bir bütündür. Bunları bir kaç sene içerisinde kavramak ancak iyi bir mühendislik ve iyi bir yetenekle mümkün olabilir. Kısacası her ürünün içini açarak öğrenmek her zaman mümkün olmuyor.

                                                                   *

         Ülkemiz birçok sektörde sadece üretici konumundan çıkmakta ve artık ürün geliştiren bir konuma gelmektedir. Türk Cumhuriyetlerinde, Orta Doğu’da, Arap ülkelerinde ve iç pazarlarımızda, Türkiye’de üretilen ve tasarlanan ürünler artık daha çok tercih edilmeye başlanmıştır. Yerli firmalarımızın küresel rekabette çok daha kuvvetli olabilmek için yaratıcılığa, ürün tasarımına ve üretimine ihtiyacı var. Bunlar için de zaman ve finansal kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır. Tersine mühendislik sayesinde bu ihtiyaçlar en aza indirgenebilir.

                                                                                                                                                                                                       NEVZAT ÜLGER