MEDENİYETLER VE ŞEHİRLER
“Medeniyetler ve Şehirler”, 62, 63 ve 64. hükümetlerde Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevini yürüten Ahmet Davutoğlu’nun ilgi ve dikkatle okunan, okunması gereken kitabının adı. (Kitap; Küre yayınları arsında çıkmış, 273 sayfa, haritalı, 2016 yılı 2. Baskı)
“Üç mekan bana bir yönüyle tarihe diğer yönüyle metafizik aleme, bir yönüyle dünyaya diğer yönüyle cennete ait olduğu intibaı verir: Meke-Medine, Kudüs ve İstanbul” diyor Davutoğlu.
Londra, Paris; Batı medeniyetinin şehir kültürü.
New York; modern Babil’in kibir dengesi.
Kudüs; tarihin ruhu ve hüznü.
Roma; medeniyet kurucu antik başşehir.
Delhi; insanlığın varoluş idrakiyle ilgili metafizik, teolojik, felsefi ve mistik bütün Hint.
Pekin; kültür devrimine direnen kadim şehir.
Kahire; medeniyetler arası etkileşimin eksen şehri.
Amman; modern Arap siyasası.
Şam ve Bağdat; ilk yaşananlar açısından da, son yaşananlar boyutuyla da kelimenin tam anlamıyla hüzün şehirleri.
İsfahan ve Şiraz; şehir geleneğimizde şiirsel öz.
Horasan ve Maveraünnehir; tarihi köklerimizin şehirleri.
Endülüs, Kurtuba; kin ve kıskançlıkları nedeniyle, Batı tarafından tasfiye edilen şehirler.
Venedik; tabiata ve tarihe dayalı biblo şehir.
Saraybosna; evlad-ı fatihan şehri.
Konya, Bursa, İstanbul; yaşayan tarih ve başşehirler.
Urfa, Mardin, Diyarbakır; tarih ve maneviyat iç içe.
İstanbul; kadim tarihin bütün çizgileri ve küreselleşmeye meydan okunan mimber.
Çok uzadı, ama ne yapayım, albenisi yüksek. Kitabın bölümleri zaten okuyucuya davetiye çıkarıyor.
Birinci bölüm; Mekan izleri. Bu izler aynı zamanda “medeniyetsel tarihi idrakini de oluşturuyor” yazarın.
İkinci bölüm; Weber’in kavramsallaştırmaları çerçevesinde dünya şehir tarihi yazımının krıtik bir değerlendirmesi. (şehir tarihi yazımında metedolojik hatalar. Şehir tarihçiliğinde bir önder; Weber.)
Üçüncü bölüm; aynı zamanda kitaba adını veren “medeniyetler ve şehirler” arasındaki ilişkiler. Yazar burada sekiz başlık açmaktadır: “Medeniyetlerin eksen şehirleri” ana başlığında; 1-Bir medeniyete öncü/kurucu şehirler. Patna, Atina, Roma, Medine. 2-Bir medeniyet tarafından kurulan şehirler. Bağdat, Kurtuba, Delhi, İsfahan, Pekin, Paris, Londra, Berlin, Moskova, Petersburg. 3-Medeniyetlerin oluşumuyla aktarılan/taşınan şehirler. İskenderiye, Konya, Bursa, Saraybosna. 4-Siyasi güç kayması ve medeniyet dönüşümüyle önemini/ruhunu kaybeden “hayalet şehirler.” Kurtuba, Gırnata, Selanik, Bahçesaray. 5-Bir medeniyetle birlikte tasfiye edilen şehirler. Persepolis, Farab, Daro. 6-Jeokültürel/ekonomik etkileşim hattı üzerindeki şehirler. Mardin, Diyarbakır, Urfa, Halep, Şam, Semerkant, Buhara, Gazne, Kazan, Endülüs, Merakeş. 7-Farklı medeniyetleri buluşturan/dönüşen/dönüştüren şehirler. Kudüs. 8-Farklı medeniyetleri buluşturan/dönüşen/dönüştüren şehirler. Kahire. 9- Medeniyetler harmanının özne şehri: İstanbul.
Kadim medeniyetlerin ve yakın medeniyetlerin ana çizgileriyle tanışmak, İslam şehirleri üzerinden de kendi medeniyetimize daha yakından selam vermek için, iyi okumalar.