KAPALI ÇARŞI
Çarşı sözcüğü Farsca bir kelime. Dört sokağın birleştiği ve ticaret yapılan yer anlamına geliyor. Bu mekanın üzeri kapalı olursa buna da bedesten diyor erbabı.
Elazığ’ı belli periyotlarla öne çıkaran sembol yapıları ve çarşıları ile önemli sinai kuruluşları hep olmuştur. Kapalı Çarşı, Hazar Santralı, trenin Elazığ’a gelmesi, fabrikaların açılması, üniversitenin kurulması, Ferro-krom Fabrikası’nın açılması, zahire meydanının açılması hep önemli olaylardır.
Elazığ’da Kapalı Çarşı 1928 yılında, Vali Cemal Bardakçı zamanında kurularak hizmete girmiştir. Bu çarşıya hizmeti geçen ilk Belediye Başkanı Halil Özden olmuştur. Daha sonra 1937 yılında çarşıyı onaran Belediye Başkanı da Hurrem Müftügil’dir. Hurrem Müftügil yeniden tanıtılmayı hak eden bir siyasetçi ve büyükelçi.
Kapalı Çarşı bugünkü Postane binasının bitişiğinde, tarihi Valilik Binasının güney cephesindedir. Güney ve kuzey yönlerinden iki, batı ve doğu yönlerinden dört olmak üzere altı ana girişe sahiptir. Çarşının üzeri ağaç esaslı ahşap bir çatı ile kapatılmıştır. Son dönemlerde kötü bir görünüm sergileyen çarşının çatısı yakın zamanda değiştirilerek ahşap olarak yenilenmiştir. 2019 yılının Eylül ayından itibaren yeni bir restorasyonun başladığını da belirtelim.
Önceleri hali vakti yerinde olanlarla yüksek rütbeli memur sınıfının gıda maddeleri için tercih ettiği yer Kapalı Çarşı mağazaları idi. Aslında o dönemdeki kasap dükkânlarının hemen hemen tamamı bu kapalı çarşı içinde idi. Hatta bu sebeple buraya daha çok Kasaplar Çarşısı denilirdi. 1965 yıllarına kadar bu çarşının en meşhur simalarından “sepetçiler”i anmazsak anlatım eksik kalır. Bu sepetçi esnafı müşterilerinin evlerini tanıdıkları için, alınan malzemeleri alan kişi olmadan da evlerine götürüyorlarmış.
Bu çarşının yapımı belediyenin çok değerli bir hizmeti olmakla beraber o günün koşullarına göre çok büyük tutulmuştu. O yıllarda Elazığ’ın refah seviyesi iyiydi. Refahın kaynağı da ticaretti. Zira Elazığ, geniş bir hinterlandın ticaret merkeziydi. Elazığ o günler Türkiye’nin en geniş vilayetlerinden biriydi. Henüz Tunceli teşekkül etmemiş, Bingöl kopmamış, Malatya, Elazığ’a akrabalık bağları ile bağlı Arapkir’i almamış, keza yine yakın akrabalık bağları olan Eğin (Kemaliye) Erzincan a verilmemişti
1928 yılından beri hizmet vermekte olan Kapalı Çarşı’nın rahat giriş ve çıkışı vardır. Hemen hemen her çeşit yöresel ürünleri bulabileceğiniz bu tarihi mekanın içinde aynı zamanda Balıkçılar Çarşısı ve Kasaplar, yan tarafında da bakırcılar çarşısı bulunmaktadır. Çarşı’da, Elazığ yöresine ait baharat çeşitleri, badem şekeri, pekmez, kumda özel olarak yapılan Ağın Leblebisi, tulum peyniri, kayısı, kuru üzüm, orcik (cevizli sucuk) gibi birçok ürün bulabilirsiniz. Elazığ Kapalı Çarşı esnafı işini iyi bilen, tecrübeli ve yardımsever insanlardan oluşuyor. Çarşı, sadece yerel halkın değil, Elazığ’a gelen turistlerin de uğrak noktalarından birisidir.
Günün her vaktinde kalabalık ve hareketli olan bu tarihi pazar yeri, 1928 yılından beri hizmet vermektedir. Kadayıf tatlısı ve künefe yapımı için kullanılan tel kadayıfı, özel pişirme saclarında taze olarak üretip satan kadayıfçı dükkânları da yine Kapalı Çarşı içinde bulunmaktadır.
Tarihi Kapalı Çarşının güney giriş-çıkış kapısından doğuya doğru uzanan sokakta, kalaycılığın yapıldığı ve bakırın elde işlenerek ürüne dönüştürülüp satıldığı dükkânlar bulunmaktadır. Sağlı ve sollu olmak üzere bakırcı ve kalaycı dükkanlarının bulunduğu sokak Bakırcılar Çarşısı olarak anılmaktadır. Tabi cam ve porselen tabakların yaygınlaşmasından sonra kalaycıların sayısında da azalma görülmektedir.
NEVZAT ÜLGER